Công ty cổ phần Graphenel được thành lập vào năm 2011 bởi Tuấn Lê (trái) và Jat Lê (phải). Các lĩnh vực trọng tâm của công ty bao gồm việc sử dụng graphene trong điện tử sinh học, xi măng và pin. Jane Phung, Giám đốc Phát triển Kinh doanh Quốc tế tại Công ty cổ phần Graphenel cho biết: “Chúng tôi đặc biệt hứng thú với ngành công nghiệp pin và muốn phổ biến ứng dụng graphene vào thị trường đó, cũng như phát triển và thương mại hóa các loại pin tốt làm từ graphene vì một xã hội thân thiện với môi trường hơn”. 

 Tháng 9/ 2021

Bài được viết bởi Catherine Jewell, Bộ phận Tiếp cận Thông tin và Kĩ thuật số, WIPO

Công ty Cổ phần Graphenel, đặt trụ sở tại Thành phố Hồ Chí Minh, là công ty công nghệ chuyên sản xuất graphene quy mô lớn cùng với các ứng dụng của nó.  Jane Phung, chịu trách nhiệm đối với sự phát triển kinh doanh quốc tế của công ty, thảo luận về cách tiếp cận mới của công ty để sản xuất graphene, những thách thức mà công ty phải đối mặt trong thị trường graphene non trẻ của Việt Nam và vai trò của sở hữu trí tuệ (IP) trong việc hỗ trợ tham vọng trở thành nhà cung cấp công nghiệp hàng đầu vật liệu làm từ graphene.

Công ty cổ phần Graphenel được thành lập vào năm 2011 bởi Tuấn Lê (trái) và Jat Lê (phải). Các lĩnh vực trọng tâm của công ty bao gồm việc sử dụng graphene trong điện tử sinh học, xi măng và pin. Jane Phung, Giám đốc Phát triển Kinh doanh Quốc tế tại Công ty cổ phần Graphenel cho biết: “Chúng tôi đặc biệt hứng thú với ngành công nghiệp pin và muốn phổ biến ứng dụng graphene vào thị trường đó, cũng như phát triển và thương mại hóa các loại pin tốt làm từ graphene vì một xã hội thân thiện với môi trường hơn”. (Ảnh: Công ty cổ phần Graphenel)

Công ty đã được hình thành như thế nào?

Công ty được thành lập bởi Tuấn Lê, Giám đốc điều hành của chúng tôi và Jat Lê, Giám đốc dự án của chúng tôi, vào năm 2011. Họ là bạn học chuyên ngành hóa học và vật liệu nano. Sau khi tốt nghiệp, họ bắt đầu hoạt độngkinh doanh với công ty NanoLife, tập trung khai thác rộng rãi ứng dụng của vật liệu nano. Sau đó, khi chú ý đến graphene và nhận ra những đặc tính ưu việt của chất liệu này, họ bắt đầu đầu tư toàn bộ sức lực để làm việc duy nhất với chất liệu này và đổi tên công ty thành Công ty cổ phần Graphenel.

Vào thời điểm đó, graphene rất khan hiếm và việc sản xuất nó rất tốn kém. Vì vậy, các đồng nghiệp của tôi đã quyết định tìm ra một cách thức tối ưu chi phí hơn để phát triển graphene. Sau khoảng bảy năm nghiên cứu với vô số thử nghiệm và thất bại, họ đã đưa ra một quy trình mới để sản xuất graphene. Nói dễ hiểu, chúng tôi tinh chế chất béo động vật - chẳng hạn như chất béo được sử dụng để sản xuất mỹ phẩm - để sản xuất hàng loạt graphene một cách tiết kiệm chi phí. Nhìn chung, cần khoảng 1 kg mỡ động vật tinh chế để tạo ra 1 gam graphene và một chu kỳ sản xuất đơn nhất, để sản xuất ra 6 kg graphene, mất khoảng hai ngày.

Bạn có thể chia sẻ thêm với chúng tôi về mô hình kinh doanh của các bạn?

Không giống như các quốc gia khác với thị trường graphene lâu đời, rất ít người ở Việt Nam quen thuộc với graphene và những đặc tính tuyệt vời của nó. Vì vậy, để phát triển công việc kinh doanh của mình, chúng tôi đã dựa vào mạng lưới các mối quan hệ của mình để giúp quảng bá rộng rãi trên thị trường về những gì chúng tôi đang làm. Chúng tôi bán các sản phẩm graphene của mình cho các nhà nghiên cứu làm việc về các vật liệu mới. Họ đã giúp đỡ chúng tôi bằng cách giới thiệu chúng tôi đến các công ty khác mà họ làm việc cùng. Điều này giúp chúng tôi hiểu biết rộng hơn về những giá trị mà vật liệu chúng tôi sản xuất có thể đem lại, cũng như giúp chúng tôi mở rộng danh sách khách hàng.

Mới đây, chúng tôi cũng đã khởi động một chương trình hợp tác mới, nơi chúng tôi bắt tay với các trường đại học, viện nghiên cứu và các công ty nhỏ để đồng phát triển các vật liệu và sản phẩm mới sử dụng chất liệu graphene. Các đối tác của chương trình đồng ý sử dụng các sản phẩm graphene của chúng tôi làm nguyên liệu đầu vào. Đó là một tình huống đôi bên cùng có lợi; họ được hưởng lợi từ các sản phẩm và kiến thức chuyên môn của chúng tôi để thúc đẩy nghiên cứu của họ và chúng tôi tạo cơ hội để thương mại hóa bất kỳ sản phẩm nào có thể tiếp thị đượcnào từ dự án nghiên cứu. Chúng tôi dự đoán chương trình sẽ thúc đẩy quá trình phát triển sản phẩm và hành trình tiếp cận thị trường của chúng tôi.

Cho đến thời điểm hiện tại, chúng tôi có thoả thuận với 2 trường đại học và 1 công ty tư nhân.

Một số sản phẩm đang trong quá trình phát triển và chúng tôi hy vọng có thể ra mắt chúng vào cuối năm 2022.

Nhu cầu đối với graphene tại Việt Nam có lớn không?

Xét trên toàn thế giới, nhu cầu đối với graphene tại Việt Nam không phải quá lớn nhưng chắc chắn đủ để chúng tôi tạo ra doanh thu. Tất nhiên, trong tương lai, mục tiêu của chúng tôi là tăng thị phần trong nước và ở Úc và Pháp, nơi chúng tôi có khách hàng, cũng như ở các thị trường xuất khẩu khác.

Với graphene, có thể cải thiện lượng khí thải cacbon của lĩnh vực công trình xây dựng - sản xuất xi măng hiện chiếm khoảng 6% lượng khí thải cacbon đioxit toàn cầu - và mở đường cho các phương pháp tiếp cận xanh hơn trong thiết kế xây dựng và cơ sở hạ tầng.

Vậy các bạn đang tập trung phát triển những loại ứng dụng nào của graphene?

(Ảnh: Cung Cấp Bởi Công Ty Cổ Phần Graphenel)

Hiện tại, ưu tiên hàng đầu của chúng tôi là hợp tác với Trường Đại học Tôn Đức Thắng về việc sử dụng phụ gia graphene trong sản xuất xi măng để tăng cường độ bền và tuổi thọ của các công trình. Các thử nghiệm cho thấy cường độ nén và cường độ kéo của xi măng có thể tăng tương ứng lên đến 40% và lên đến 30%. Với graphene, có thể cải thiện lượng khí thải cacbon của lĩnh vực công trình và xây dựng - sản xuất xi măng hiện chiếm khoảng 6% lượng khí thải cacbon đioxit toàn cầu - và mở đường cho các phương pháp tiếp cận xanh hơn trong thiết kế xây dựng và cơ sở hạ tầng.

Chúng tôi cũng đang thực hiện hai dự án khác. Đầu tiên là với một doanh nghiệp Mỹ gốc Việt tích hợp graphene vào các thiết bị y tế đeo trên người để theo dõi sức khỏe của người đeo nó. Graphene là vật liệu dẫn điện cao và khi nhúng vào các vật liệu khác có thể dẫn tín hiệu điện và hoạt động như cảm biến mạnh mẽ với nhiều ứng dụng, bao gồm cả trong điện tử sinh học. Nói chung, graphene làm cho vật liệu tổng hợp trở nên thông minh.

Dự án khác là với Đại học Quốc gia Jeonbuk, Hàn Quốc, nơi chúng tôi đang làm việc với các nhà nghiên cứu để tìm cách cải thiện vòng đời và độ bền của pin sử dụng chất liệu graphene.

Vậy phản ứng từ những doanh nghiệp Việt Nam là gì?

Chúng tôi đã có trao đổi với các công ty lớn ở Việt Nam và họ rất hào hứng với nghiên cứu của chúng tôi và nhữngđiều có thể làm được với graphene. Tuy nhiên, có mối quan tâm chung về chi phí khi sử dụng nó trong các sản phẩm của họ. Họ cũng nhấn mạnh nhu cầu về nguồn graphene ổn định và đáng tin cậy có khả năng đáp ứng nhu cầu quy mô công nghiệp của họ. Nếu chúng tôi có khả năng đáp ứng được nhu cầu đó, sẽ hứa hẹn rất nhiều triển vọng. Đó là lý do tại sao chúng tôi đang mở rộng năng lực sản xuất của mình.

Quyền sở hữu trí tuệ đóng vai trò như thế nào trong công ty?

Sở hữu trí tuệ cực kỳ quan trọng đối với chúng tôi và là yếu tố then chốt để chúng tôi đảm bảo nguồn tài trợ. Vì graphene còn quá mới trên thị trường của chúng tôi, cách duy nhất để thu hút nguồn vốn là chứng minh tính hợp lệ của quy trình sản xuất của chúng tôi với các nhà đầu tư. Chúng tôi có thể làm được điều đó nhờ dựa vào sức mạnh của đơn đăng kí nộp tại Cục Sở hữu trí tuê. Với đơn đăng ký đó, cùng với hồ sơ và kinh nghiệm của những người đồng sáng lập, các nhà đầu tư của chúng tôi bắt đầu tin tưởng vào quy trình của chúng tôi.

Khi nhận thấy được giá trị của sự đổi mới chúng tôi đã tạo nên, chúng tôi nhận ra rằng mình cần phải bảo vệ nó ngay lập tức. Mặc dù thị trường graphene ở Việt Nam chưa phát triển tốt, nhưng nhiều công ty trên thế giới đã sản xuất graphene, vì vậy rõ ràng rằng chỉ bằng cách bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ của mình, chúng tôi mới có thể duy trì khả năng cạnh tranh.

Chúng tôi đã nộp đơn vào tháng 9 năm 2019. Đơn đăng ký vẫn đang trong quá trình xử lý, nhưng chúng tôi hy vọng sẽ nhận được xác nhận rằng bằng sáng chế sẽ được cấp vào cuối năm 2021.

Tại sao việc hợp tác với các nhà nghiên cứu khoa học tại trường đại học lại quan trọng đối với Công ty Graphenel?

Đơn giản là vì các nhà nghiên cứu đại học có thể truyền bá kiến thức về vật liệu này cho sinh viên của họ, và sau đó những sinh viên này có thể áp dụng nó vào các sản phẩm khác nhau. Các nhà nghiên cứu của trường đại học hiểu được tầm quan trọng của graphene và giá trị mà nó mang lại cho các sản phẩm. Thông qua các bài báo được bình duyệt cũng như qua các mối quan hệ của họ, họ sẽ truyền đạt những kiến thức về graphene và những tiềm năng của việc ứng dụng graphene có thể đem lại cho những đồng nghiệp của họ ở Việt Nam và những vùng khác. Theo cách này, mọi người sẽ có hiểu biết đối với graphene và những sản phẩm của chúng tôi.

Công ty Graphenel hiện sản xuất khoảng 100 kg lớp graphene, 1 tấn tiểu cầu nano graphene và 10 kg graphene oxit mỗi năm. Công ty đang đặt mục tiêu tăng gấp 10 lần công suất sản xuất vào cuối năm nay. (Ảnh: Công ty cổ phần Graphenel)

Công ty bạn sẽ bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ của mình như thế nào khi làm việc với các trường đại học?

Thông qua việc kí kết các thỏa thuận không tiết lộ và các thỏa thuận khác, trong đó các đối tác của chúng tôi đồng ý không tiết lộ chi tiết về quy trình sản xuất của chúng tôi. Nói chung, khi chúng tôi hợp tác với họ, chúng tôi đưa ra một cái nhìn tổng thể về quy trình của mình, mà không tiết lộ chi tiết cốt lõi; họ biết những gì đang xảy ra nhưng không biết đủ để sao chép.

Graphene bao gồm một nhóm vật liệu, mỗi loại lại có các đặc tính khác nhau. Vậy công ty bạn sản xuất loại nào?

Chúng tôi sản xuất graphene ở dạng thô nhất. Chúng tôi có bốn sản phẩm đặc trưng: graphene oxit, graphene oxit khử, lớp graphene và tiểu cầu nano graphene. Chúng đều là các sản phẩm dạng bột và tất cả đều có thể ứng dụng chung cho những mục đích giống nhau, nhưng một số loại có kết cấu phù hợp với một số sản phẩm cụ thể.

Ví dụ: các tiểu cầu nano graphene của chúng tôi phù hợp nhất với phụ gia xi măng và một số sản phẩm xử lý nước, trong khi graphene oxit và graphene oxit khử phù hợp hơn để sử dụng trong cảm biến và pin. Chúng tôi bán các lớp graphene của mình cho các công ty tự xử lý graphene mà không cần chúng tôi hỗ trợ.

Công ty bạn sản xuất ra bao nhiều graphene mỗi năm?

Hiện tại, chúng tôi sản xuất khoảng 100 kg lớp graphene, 1 tấn tiểu cầu nano graphene và 10 kg graphene oxit. Nhưng chúng tôi đang trong giai đoạn mở rộng sản xuất. Chúng tôi hiện có năm nhân viên toàn thời gian và số lượng nhân viên bán thời gian làm việc trong nhà máy của chúng tôi ngày càng tăng. Đến cuối năm, chúng tôi dự kiến sẽ nâng công suất sản xuất lên gấp 10 lần.

Những thách thức chính mà các bạn đang phải đối mặt là gì?

Như tôi đã đề cập trước đây, việc xây dựng nhận thức về graphene và các đặc tính của nó là một thách thức lớn. Sau đó, khi thâm nhập thị trường nước ngoài, chúng tôi phải đối mặt với mức độ tin tưởng thấp của các khách hàng tiềm năng. Việc tiếp cận đến quyền sở hữu trí tuệ là một yếu tố quan trọng trong việc xua tan những nghi ngờ của họ về chúng tôi và thực sự đã mở ra các cơ hội đối thoại với một số công ty từ các quốc gia khác. Điều nàykhuyến khích họ xem xét quá trình của chúng tôi kỹ hơn và khi họ làm vậy, họ thấy nó thú vị hơn những gì họ nghĩ ban đầu.

Chi phí cũng vẫn là một vấn đề. Mặc dù giá thành của graphene đã giảm đáng kể trong thập kỷ qua, nhưng nó vẫnbị coi là đắt đối với các công ty sử dụng trên quy mô lớn. Vì vậy, chúng tôi cần phải tìm cách để giảm giá thành của nó. Chúng tôi cũng cần tiếp tục làm việc với các khách hàng tiềm năng để chứng minh những lợi ích tiềm năng của việc ứng dụng vật liệu graphene vào các sản phẩm của họ.

Kiểm soát chất lượng là một vấn đề quan trọng khác. Việt Nam chưa có cơ quan tiêu chuẩn chất lượng đối với graphene. Chúng tôi đã cố gắng khắc phục điều này bằng cách đo điểm chuẩn các sản phẩm graphene của chúng tôi so với các sản phẩm từ các quốc gia khác. Khi xem xét các thị trường mới, chúng tôi cũng theo dõi các tiêu chuẩn của họ. Hiện tại, chúng tôi chỉ đơn giản làm việc để đảm bảo rằng vật liệu của chúng tôi làm được nhưnhững gì chúng tôi đã nói. Thật khó để nói chuyện với mọi người về chất lượng khi chúng tôi không có bất kỳ tiêu chuẩn quốc gia nào. Vì vậy, chúng tôi muốn thấy sự phát triển và thực hiện các tiêu chuẩn chất lượng cho graphene mà các ngành công nghiệp khác có thể hiểu và tin tưởng. Khi đó, khách hàng mới có niềm tin vào chất lượng sản phẩm của chúng tôi. Chúng tôi đang làm việc với các cơ quan chức năng về việc này. Tôi nghĩ chúng tôi đang đi đúng hướng, nhưng chúng tôi cần nhanh hơn nữa nếu muốn thâm nhập thị trường.

Về vật liệu graphene

Năm 2004, các nhà nghiên cứu tại Đại học Manchester ở Anh, Andre Geim và Kostya Novoselov, lần đầu tiên cô lập được graphene. Họ đã sử dụng băng dính để tách than chì thành các lớp cacbon riêng lẻ. Công trình của họ đã mang về cho họ giải Nobel Vật lý năm 2010.

Được ca ngợi như một “vật liệu kỳ diệu”, graphene là một lớp nguyên tử cacbon dày được sắp xếp trong một mạng lục giác, với một số đặc tính thú vị. “Đó là vật liệu mỏng nhất mà bạn có thể tưởng tượng. Nó cũng có tỷ lệ bề mặt trên trọng lượng lớn nhất: với một gam graphene, bạn có thể bao phủ một số sân bóng đá […] Nó cũng là vật liệu mạnh nhất từng được đo lường,” Andre Geim cho biết trong một cuộc phỏng vấn với báo Nature vào tháng 10 năm 2010.

Graphene cứng hơn thép khoảng 200 lần và là chất dẫn nhiệt và dẫn điện tuyệt vời với “khả năng hấp thụ ánh sángrất thú vị”. Nó có thể được kết hợp với các yếu tố khác để sản xuất các vật liệu khác nhau với các đặc tính nâng cao cho nhiều ứng dụng khác nhau, từ xây dựng đến cảm biến y tế cho đến pin.

Theo tờ Graphene-info, graphene “thực sự là một vật liệu có thể thay đổi thế giới, với tiềm năng gia nhập không giới hạn vào hầu hết bất kỳ ngành công nghiệp nào”.

Được ca ngợi như “vật liệu kỳ diệu”, graphene là một lớp nguyên tử cacbon dày sắp xếp trong một mạng lục giác, với một số đặc tính thú vị. (Ảnh: m_pavlov / iStock / Getty Images Plus)

Cần làm gì để thúc đẩy quá trình thương mại hoá vật liệu graphene và tại sao điều này lại là vấn đề quan trọng đối với các nhà hoạch định chính sách?

Các nhà hoạch định chính sách có vai trò cực kỳ quan trọng trong việc xây dựng môi trường chính sách để thị trường graphene được nở rộ. Điều này liên quan đến việc xây dựng tiêu chuẩn chất lượng cho quá trình sản xuất graphene, tạo cơ sở cho thị trường đặt lòng tin. Đồng thời cũng cần làm rõ khung pháp lí điều chỉnh quá trình thương mại hoá của graphene.

Chúng tôi cũng hy vọng có các chính sách, chẳng hạn như giảm thuế, để hỗ trợ sản xuất graphene trong nước cho cả thị trường nội địa và xuất khẩu. Những chính sách như vậy sẽ tạo điều kiện cho các nhà sản xuất graphene trong nước cạnh tranh với các nhà sản xuất từ các nước khác. Thật tuyệt vời nếu Chính phủ có thể làm gì đó đễ hỗ trợ ngành sản xuất graphene địa phương.

Liệu có phải graphene và tiềm năng của nó đã bị thổi phồng quá mức?

Không, không thật sự là như thế. Đúng là nó có ứng dụng trong nhiều lĩnh vực, cũng như nhiều những vật liệu khác. Vấn đề là chúng tôi chưa thật sự hiểu đầy đủ về cách để có thể ứng dụng nó tốt nhất. Tôi tin graphene sẽ có một tương lai sáng lạng, nhưng liệu đó có duy trì mãi mãi? Tôi không chắc về điều này. Trong trương lai rất có khả năng sẽ có nhiều vật liệu mới ra đời, tuyệt vời hơn, tham gia cạnh tranh với graphene.

Những ứng dụng mới nào của vật liệu graphene khiến các bạn cảm thấy hào hứng nhất?

Cá nhân tôi, tôi thích thú nhất về pin điện. Hiện tại, rất nhiều thiết bị của chúng ta phụ thuộc vào pin, vì vậy nếu chúng ta có thể sử dụng graphene để cải thiện vòng đời của pin để chúng sạc nhanh hơn và giữ được nhiều năng lượng hơn thì thật là tuyệt vời. Điều đó có nghĩa là chúng ta có thể cắt giảm số lượng pin mà chúng ta vứt bỏ hàng năm và giúp thế giới trở nên xanh hơn.

Các bạn có những dự định gì cho tương lai?

Chúng tôi sẽ tiếp tục phát triển công việc của mình trong các lĩnh vực điện tử sinh học, xi măng và pin. Chúng tôi đặc biệt hào hứng với ngành công nghiệp pin và mong muốn phổ biến kiến thức về graphene vào thị trường, phát triển và thương mại hoá loại pin tốt được làm từ chất liệu graphene vì một xã hội thân thiện với môi trường hơn.

Nguồn: https://www.wipo.int/wipo_magazine/en/2021/03/