[Baohothuonghieu.com] Quyền nhân thân và quyền tài sản là hai thành phần quan trọng trong quyền tác giả, được quy định rõ ràng trong Luật Sở hữu trí tuệ. Luật Sở hữu trí tuệ năm 2005 được sửa đổi, bổ sung năm 2009 (Luật Sở hữu trí tuệ) được quy định có thể tóm lại như sau

Quyền nhân thân

Quyền nhân thân là những quyền gắn liền với cá nhân tác giả và không thể chuyển nhượng cho người khác. Các quyền này bao gồm:

• Quyền đặt tên cho tác phẩm: Tác giả có quyền quyết định tên gọi của tác phẩm mà mình sáng tạo.
• Quyền đứng tên thật hoặc bút danh trên tác phẩm: Tác giả được ghi tên thật hoặc bút danh khi tác phẩm được công bố.
• Quyền công bố tác phẩm: Tác giả có quyền tự mình công bố hoặc cho phép người khác công bố tác phẩm của mình.
• Quyền bảo vệ sự toàn vẹn của tác phẩm: Tác giả có quyền ngăn cản việc sửa đổi, cắt xén hoặc xuyên tạc tác phẩm, bảo đảm không gây phương hại đến danh dự và uy tín của mình.
• Các quyền nhân thân này được bảo hộ vô thời hạn, nghĩa là chúng tồn tại mãi mãi và không bị mất đi sau khi tác giả qua đời.

Quyền tài sản

Ngược lại, quyền tài sản là những quyền mà tác giả có thể chuyển nhượng hoặc cấp phép cho người khác sử dụng. Các quyền tài sản bao gồm:

• Làm tác phẩm phái sinh: Quyền tạo ra các phiên bản mới từ tác phẩm gốc.
• Biểu diễn tác phẩm trước công chúng: Quyền trình diễn hoặc cho phép trình diễn tác phẩm.
• Sao chép tác phẩm: Quyền sao chép và phát hành bản sao của tác phẩm.
• Phân phối và nhập khẩu bản gốc hoặc bản sao: Quyền phân phối các bản sao của tác phẩm đến công chúng.
• Truyền đạt tác phẩm đến công chúng: Quyền sử dụng các phương tiện truyền thông để phát sóng hoặc phát hành tác phẩm.
• Cho thuê bản gốc hoặc bản sao: Quyền cho thuê các bản sao của chương trình máy tính, phim ảnh, v.v.
• Thời hạn bảo hộ cho quyền tài sản thường kéo dài suốt cuộc đời tác giả cộng thêm 50 năm sau khi họ qua đời, tùy thuộc vào loại hình tác phẩm.

Các quyền này do chủ sở hữu quyền tác giả độc quyền thực hiện hoặc cho phép người khác thực hiện theo quy định của pháp luật. Tổ chức và cá nhân khi khai thác một phần hoặc toàn bộ các quyền này cần phải xin phép và trả tiền thù lao, nhuận bút cùng các quyền lợi vật chất khác cho chủ sở hữu quyền tác giả.

Tóm lại, quyền nhân thân và quyền tài sản là hai khía cạnh thiết yếu trong việc bảo vệ quyền lợi của các tác giả. Trong khi quyền nhân thân không thể chuyển nhượng và được bảo vệ vô thời hạn, quyền tài sản lại có thể được chuyển nhượng và có thời hạn bảo hộ cụ thể. Sự phân biệt này giúp đảm bảo rằng các nhà sáng tạo không chỉ được công nhận về mặt danh dự mà còn có khả năng khai thác giá trị kinh tế từ những sản phẩm trí tuệ mà họ đã dày công sáng tạo.