[Baohothuonghieu.com] Sở hữu trí tuệ là một lĩnh vực ngày càng quan trọng trong nền kinh tế tri thức hiện đại. Việc bảo hộ quyền tác giả cho các tác phẩm sáng tạo đóng vai trò then chốt trong việc khuyến khích sáng tạo, thúc đẩy phát triển khoa học, công nghệ và văn hóa.

Bài viết này sẽ trình bày về các loại hình tác phẩm được bảo hộ quyền tác giả tại Việt Nam, giúp bạn đọc hiểu rõ hơn về phạm vi bảo hộ quyền tác giả và những quyền lợi mà tác giả được hưởng.

Các loại hình tác phẩm được bảo hộ quyền tác giả

Theo quy định tại Điều 14 Luật Sở hữu trí tuệ 2005 và Nghị định 17/2023/NĐ-CP hướng dẫn thi hành Luật Sở hữu trí tuệ, các loại hình tác phẩm được bảo hộ quyền tác giả bao gồm:

• Tác phẩm văn học, khoa học: Bao gồm tiểu thuyết, truyện vừa, truyện ngắn, bút kí, kí sự, tùy bút, hồi kí, thơ, trường ca, kịch bản, bản nhạc, công trình nghiên cứu văn hóa, văn học, nghệ thuật, khoa học và các bài viết khác.
• Bài giảng, bài phát biểu và bài nói khác: Bao gồm các bài giảng, bài phát biểu, bài nói khác được trình bày trước công chúng hoặc được ghi âm, ghi hình, truyền thanh, truyền hình.
• Tác phẩm báo chí: Bao gồm bài báo, bài phóng sự, bài phỏng vấn, bài bình luận, bài xã luận, chuyên luận, ký báo chí và các thể loại báo chí khác.
• Tác phẩm âm nhạc: Bao gồm các tác phẩm âm nhạc được thể hiện dưới dạng bản nhạc, lời ca, nhạc cụ, âm thanh hoặc các hình thức khác.
• Tác phẩm sân khấu: Bao gồm các vở kịch, vở múa, vở nhạc kịch, vở chèo, tuồng, cải lương và các tác phẩm sân khấu khác.
• Tác phẩm mỹ thuật: Bao gồm tranh vẽ, tượng điêu khắc, tranh khắc, tranh in, đồ họa, nghệ thuật sắp đặt và các tác phẩm mỹ thuật khác.
• Tác phẩm mỹ thuật ứng dụng: Bao gồm các tác phẩm mỹ thuật được ứng dụng vào sản xuất công nghiệp, thủ công nghiệp hoặc các lĩnh vực khác.
• Tác phẩm nhiếp ảnh: Bao gồm các bức ảnh được chụp bằng máy ảnh hoặc các thiết bị ghi hình khác.
• Tác phẩm kiến trúc: Bao gồm các công trình kiến trúc, thiết kế kiến trúc và các tác phẩm kiến trúc khác.
• Bản hoạ đồ, sơ đồ, bản đồ: Bao gồm các bản hoạ đồ, sơ đồ, bản đồ được thể hiện bằng bản vẽ, bản in hoặc các hình thức khác.
• Tác phẩm văn học nghệ thuật dân gian: Bao gồm các loại hình nghệ thuật biểu diễn như chèo, tuồng, cải lương, múa, múa rối, múa đương đại, ba lê, v.v.; các loại hình nghệ thuật phi vật thể như truyền thuyết, cổ tích, ca dao, tục ngữ, v.v.; và các tác phẩm văn học nghệ thuật dân gian khác.
• Phim ảnh, tác phẩm được thể hiện dưới dạng hình ảnh và âm thanh: Bao gồm các bộ phim truyện, phim tài liệu, phim hoạt hình, phim truyền hình và các tác phẩm được thể hiện dưới dạng hình ảnh và âm thanh khác.

Ngoài ra, theo quy định tại Điều 23 Luật Sở hữu trí tuệ 2005, các loại hình tác phẩm sau đây cũng được bảo hộ quyền tác giả:

• Bản dịch tác phẩm: Bản dịch tác phẩm được bảo hộ quyền tác giả độc lập với tác phẩm gốc, nhưng không xâm phạm quyền tác giả của tác giả tác phẩm gốc.
• Tác phẩm phái sinh: Tác phẩm phái sinh được bảo hộ quyền tác giả độc lập với tác phẩm gốc, nhưng không xâm phạm quyền tác giả của tác giả tác phẩm gốc.
• Tác phẩm tập thể: Tác phẩm tập thể được bảo hộ quyền tác giả chung cho các tác giả tham gia sáng tạo tác phẩm.

Các đối tượng không thuộc phạm vi bảo hộ quyền tác giả

• Tin tức thời sự thuần tuý đưa tin.
• Văn bản quy phạm pháp luật, văn bản hành chính, văn bản khác thuộc lĩnh vực tư pháp và bản dịch chính thức của văn bản đó.
• Quy trình, hệ thống, phương pháp hoạt động, khái niệm, nguyên lý, số liệu.

(Điều 15 Luật Sở hữu trí tuệ 2005 (sửa đổi, bổ sung 2009, 2019))

Việc bảo hộ quyền tác giả cho các loại hình tác phẩm đa dạng và phong phú như trên góp phần thúc đẩy sự phát triển của nền văn học nghệ thuật, khoa học kỹ thuật và các lĩnh vực khác, đồng thời góp phần nâng cao vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế về bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ.

Cần lưu ý rằng danh sách các loại hình tác phẩm được bảo hộ quyền tác giả nêu trên không đầy đủ. Quy định về các loại hình tác phẩm được bảo hộ quyền tác giả có thể thay đổi theo thời gian. Do đó, cần cập nhật thông tin mới nhất từ cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền.