Ngày 17 tháng 10 năm 2022, Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ đã ban hành Quyết định 2042/QĐ-BKHCN – văn bản đặt nền tảng cho việc hình thành Mạng lưới tư vấn viên hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa trong các lĩnh vực khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo. Tiếp nối quyết định này, Cục Sở hữu trí tuệ đã phát hành Thông báo 1308/TB-SHTT (16/4/2025), hướng dẫn chi tiết cách áp dụng tiêu chí công nhận cũng như loại trừ tư vấn viên trong phạm vi sở hữu trí tuệ. Dưới đây là bức tranh tổng quan về những nội dung quan trọng nhất mà các cá nhân, tổ chức quan tâm tới lĩnh vực này cần nắm rõ.
1. Phạm vi tư vấn thuộc SHTT
Mạng lưới tư vấn viên về sở hữu trí tuệ được định hướng hỗ trợ bốn nhóm hoạt động chính: (i) khai thác và phát triển tài sản trí tuệ; (ii) xác lập, bảo vệ và quản lý quyền sở hữu trí tuệ; (iii) đào tạo chuyên sâu; và (iv) cung cấp thông tin nhằm phát triển thương hiệu, mở rộng thị trường. Bốn nhóm này bảo đảm bao trùm toàn bộ vòng đời của tài sản trí tuệ – từ hình thành đến thương mại hóa.
2. Điều kiện công nhận tư vấn viên là cá nhân
Một cá nhân được ghi danh vào Mạng lưới tư vấn viên nếu đáp ứng đồng thời các yêu cầu: có quốc tịch Việt Nam (hoặc là lao động nước ngoài hợp pháp), sức khỏe tốt, năng lực hành vi dân sự đầy đủ, trình độ từ đại học trở lên và kinh nghiệm chuyên môn phù hợp. Các tiêu chuẩn về chuyên môn có thể là : chứng chỉ đại diện sở hữu công nghiệp, thẻ giám định viên, kết quả đạt yêu cầu kỳ kiểm tra nghiệp vụ, hoặc ít nhất 5 năm trực tiếp làm việc trong lĩnh vực sở hữu công nghiệp kèm chứng chỉ đào tạo hợp lệ. Ngoài ra, ứng viên không được là cán bộ, công chức và không có tên trong Danh sách tư vấn viên bị loại khỏi mạng lưới.
3. Điều kiện công nhận tư vấn viên là tổ chức
Về tổ chức, quy định nhấn mạnh hai nhóm tiêu chí. Thứ nhất, tổ chức phải được thành lập hợp pháp tại Việt Nam, đang hoạt động ổn định và có dịch vụ tư vấn SHTT. Thứ hai, tổ chức phải chứng minh năng lực thông qua một trong các hình thức : (i) là tổ chức dịch vụ đại diện sở hữu công nghiệp; (ii) là đơn vị giám định sở hữu công nghiệp; (iii) sở hữu nhân sự đạt chuẩn chuyên môn; hoặc (iv) là đơn vị sự nghiệp công lập trực thuộc Cục Sở hữu trí tuệ. Những tổ chức luật sư nước ngoài hành nghề tại Việt Nam không thuộc diện được công nhận.
4. Hồ sơ đăng ký tham gia mạng lưới
Hồ sơ của cá nhân bao gồm: đơn đăng ký, căn cước công dân, văn bản giới thiệu, sơ yếu lý lịch, bằng cấp và tài liệu chứng minh năng lực chuyên môn. Hồ sơ của tổ chức bao gồm: đơn đăng ký, giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp (hoặc quyết định thành lập), hồ sơ năng lực tổ chức, minh chứng hoạt động tư vấn và hồ sơ nhân sự chủ chốt. Tất cả giấy tờ nộp trực tuyến phải được ký số theo quy định về giao dịch điện tử.
5. Cơ chế rà soát và loại trừ
Các trường hợp vi phạm tiêu chí hoặc không hoàn thành nghĩa vụ sẽ bị đưa ra khỏi Mạng lưới và công bố công khai trên Cổng thông tin quốc gia hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa. Danh sách này được Cục Sở hữu trí tuệ cập nhật hằng năm, song song với việc ghi nhận hoặc xoá ghi nhận những tư vấn viên không còn đáp ứng yêu cầu.
6. Nghĩa vụ của thành viên mạng lưới
Sau khi được công nhận, tư vấn viên phải: (i) thực hiện ít nhất một hoạt động hỗ trợ doanh nghiệp mỗi năm; (ii) duy trì cập nhật hồ sơ năng lực 12 tháng/lần; (iii) chịu trách nhiệm pháp lý về nội dung tư vấn; (iv) thông báo mọi thay đổi thông tin cho cơ quan quản lý; và (v) hoàn thành tối thiểu một khóa bồi dưỡng kiến thức SHTT trong vòng 5 năm. Đối với tổ chức, trách nhiệm dân sự đối với hoạt động tư vấn của cá nhân thuộc tổ chức cũng được nhấn mạnh.
Với Quyết định 2042/QĐ-BKHCN và hướng dẫn chi tiết tại Thông báo 1308/TB-SHTT, Bộ Khoa học và Công nghệ đặt ra một khung tiêu chuẩn rõ ràng, đồng thời tạo hành lang pháp lý minh bạch để xây dựng đội ngũ tư vấn viên sở hữu trí tuệ chuyên nghiệp. Việc tuân thủ đầy đủ các tiêu chí và nghĩa vụ sẽ giúp cá nhân, tổ chức không chỉ được ghi danh trong Mạng lưới mà còn góp phần thúc đẩy hệ sinh thái đổi mới sáng tạo của doanh nghiệp Việt Nam phát triển bền vững.
Xem chi tiết thông báo số 1308/TB-SHTT tại đây.2_THONG BAO AP DUNG TIEU CHI CONG NHAN TU VAN VIEN SHTT
