SBLAW thông tin về bảo hộ chỉ dẫn địa lý Yên Tử cho sản phẩm hoa mai vàng.
Ngày 18 tháng 12 năm 2013, Cục Sở hữu trí tuệ đã ban hành Quyết định số 3463/QĐ-SHTT về việc cấp Giấy chứng nhận đăng ký chỉ dẫn địa lý số 00040 cho sản phẩm hoa mai vàng Yên Tử nổi tiếng. Ủy ban nhân dân tỉnh Quảng Ninh là cơ quan quản lý chỉ dẫn địa lý này.
Yên Tử là tên một ngọn núi nằm trong dãy núi Đông Triều, là đỉnh cao nhất trong các ngọn núi ở vùng Đông Bắc Việt Nam. Nơi đây là vùng đất tâm linh, là “cái nôi” hình thành nên thiền phái Trúc Lâm. Trên chốn non thiêng Yên Tử lạnh giá này, ở độ cao đến 1.000 mét so với mực nước biển, cây mai được phát hiện như một khám phá đầy bí ẩn. Truyền thuyết kể rằng, khi Đức Phật Trần Nhân Tông rời kinh kỳ về đây, Ngài đã cùng các đệ tử trồng những cây mai đầu tiên. Đến nay, ở Yên Tử đã có những cây mai hơn 700 tuổi, được gọi với cái tên đầy trân trọng: Đại lão mai vàng Yên Tử.
Mai vàng Yên Tử thuộc loài Ochana Intergérrima (Lour.) Merr., chi mai, họ lão mai. Thân cây màu xám, có nhiều đốm trắng mờ, vỏ thân nhẵn, không sần sùi, ít vết nứt, hốc lõm và không có u bướu. Cành cây mọc cách, chi dăm mọc dày. Lá non có màu xanh nõn, hình bầu dục, thuôn dài, mép có răng cưa và gân mờ. Lá trưởng thành có phiến lá hình bầu dục, kích thước lớn, dài, dày, màu xanh lá cây đậm. Mép có răng cưa, gân nổi rõ. Mầm hoa ngắn hơn mầm lá, tròn và nhọn đầu, gần giống với hình thoi. Mầm hoa khi chưa bung có vỏ lụa màu nâu vàng, mọc ở nách lá. Nụ hoa có màu xanh lá cây đậm, hình bầu dục, bóng. Hoa có 5 cánh, màu vàng chanh tươi, cánh hoa hình rẻ quạt, mỏng. Viền cánh hoa lượn sóng và xếp thưa, tách rời nhau. Mai vàng Yên Tử có mùi thơm dịu, không hắc. Đài hoa có màu xanh cốm, có 5 lá đài hình bầu dục, thon dài. Sau khi hoa rụng hết, các đài hoa chuyển từ màu xanh sang màu đỏ. Nhị hoa có màu vàng chanh, phần đầu chỉ nhị màu vàng đất. Số lượng nhị không đều giữa các hoa. Nhụy hoa màu xanh non, hình ống. Quả mai vàng Yên Tử bao gồm 7-10 quả đơn, được sắp xếp thành một vòng tròn trên đế quả. Các quả đơn không có cuống, xếp quanh đế hoa, khi chưa chín có màu xanh, khi chín có màu đen, vỏ quả bóng, căng và mọng. Quả đơn có hình bầu dục, một đầu to, một đầu nhỏ. Mỗi quả đơn có một hạt. Hạt có vỏ nhăn nheo.
Ảnh nụ hoa mai vàng trồng tại vườn của người dân
Vẻ đẹp và giá trị của mai vàng Yên Tử là sự hội tụ tinh hoa của vùng đất linh thiêng, nơi có đầy đủ “thiên thời, địa lợi, nhân hòa” để làm nên sự đặc biệt của sản phẩm này. Khu vực địa lý bao gồm xã Thượng Yên Công, phường Phương Đông, phường Vàng Danh, phường Bắc Sơn, phường Quang Trung, phường Thanh Sơn thuộc thành phố Uông Bí; xã Tràng Lương, xã Bình Khê thuộc huyện Đông Triều, tỉnh Quảng Ninh.
Khu vực địa lý có địa hình từ núi đá đến các khu vực đất đồi ven núi, độ cao 300-800m so với mực nước biển, độ dốc trên 150, là địa hình thích hợp cho sự phát triển của cây mai. Khí hậu của khu vực địa lý rất đặc trưng nhờ sự kết hợp giữa khí hậu miền núi cao và khí hậu của miền duyên hải, nóng ẩm, mưa nhiều vào mùa hè và hanh khô kéo dài vào mùa đông, với nhiệt độ trung bình năm là 23-240C, nhiệt độ trung bình các tháng lạnh nhất (tháng 12 đến tháng 2) trung bình 150C. Từ tháng 12 đến tháng 03 dương lịch (thời kỳ cây rụng lá, ra mầm, ra nụ và nở hoa): biên độ nhiệt ngày đêm cao (15-200C). Tổng số giờ nắng trung bình từ 1.100 giờ/năm – 1.600 giờ/năm. Tổng lượng mưa trung bình năm là 1600-1800mm. Lượng mưa trong năm tập trung chủ yếu từ tháng 5 đến tháng 9 (chiếm 85-87% tổng lượng mưa cả năm). Các tháng còn lại lượng mưa rất thấp. Khu vực địa lý có hai hướng gió thịnh hành là gió Đông Nam thổi vào mùa hè và gió Đông Bắc thổi vào mùa đông. Tốc độ gió ổn định, trung bình 1-2m/s, không có biến động lớn qua các năm. Gió ôn hòa, khu vực ít chịu ảnh hưởng của gió bão. Độ ẩm không khí trung bình năm là 80 – 82%. Từ tháng 11, 12 đến tháng 3, tháng 4 (thời kỳ cây rụng lá, ra nụ và nở hoa), khu vực địa lý có sương mù che phủ, độ ẩm trung bình thấp do lượng mưa ít và lượng bốc hơi cao. Khu vực địa lý cũng là nơi có nhiều đầu nguồn của các hệ suối chính như hệ suối Vàng Tân, Giải Oan, Bãi Dâu, suối Tắm. Chiều dài các suối từ 6-8km trong điều kiện địa hình cao, dốc, chia cắt mạnh. Lưu lượng nước và cường độ dòng chảy lớn, nguồn nước dồi dào. Đất ở khu vực địa lý có hàm lượng mùn trên mặt cao, đạm tổng số của tầng mặt đạt mức trung bình đến giàu, lân tổng số đạt mức trung bình tới giàu, Kali tổng số đạt mức trung bình đến khá, Kali dễ tiêu đạt mức trung bình đến giàu.
Ngoài các yếu tố tự nhiên thì các bí quyết trong việc nhân giống, chăm sóc cây cùng với thái độ nâng niu trân trọng sản phẩm của người dân tại khu vực địa lý đã tạo nên giá trị đặc biệt của mai vàng Yên Tử.
Nguồn Phòng Chỉ dẫn địa lý Cục Sở Hữu Trí Tuệ
