[Baohothuonghieu.com] Quyền sở hữu công nghiệp là một khái niệm quan trọng trong lĩnh vực sở hữu trí tuệ, được quy định bởi Luật Sở hữu trí tuệ Việt Nam. Đây là quyền của cá nhân hoặc tổ chức đối với các sản phẩm trí tuệ mà họ đã sáng tạo ra hoặc sở hữu, bao gồm các đối tượng như sáng chế, kiểu dáng công nghiệp, nhãn hiệu, tên thương mại, chỉ dẫn địa lý và bí mật kinh doanh. Quyền sở hữu công nghiệp không chỉ bảo vệ lợi ích hợp pháp của chủ sở hữu mà còn thúc đẩy sự đổi mới sáng tạo và phát triển kinh tế trong bối cảnh hội nhập quốc tế.

Quyền sở hữu công nghiệp là gì?

Quyền sở hữu công nghiệp là một khái niệm quan trọng trong lĩnh vực sở hữu trí tuệ, được quy định trong Luật Sở hữu trí tuệ Việt Nam. Theo Điều 4, khoản 4 của luật này, quyền sở hữu công nghiệp được hiểu là quyền của tổ chức và cá nhân đối với các đối tượng như sáng chế, kiểu dáng công nghiệp, thiết kế bố trí mạch tích hợp bán dẫn, nhãn hiệu, tên thương mại, chỉ dẫn địa lý và bí mật kinh doanh mà họ đã sáng tạo hoặc sở hữu.

Một số quan niệm trên thế giới về bản chất thương mại của quyền sở hữu công nghiệp

Ở Hoa Kỳ, mục tiêu của pháp luật về SHTT là bảo đảm một thị trường thịnh vượng, phong phú và cạnh tranh. Do đó, theo cách hiểu cuả người Mỹ, quyền SHTT nói chung và quyền SHCN nói riêng đương nhiên mang bản chất thương mại. Tại EU, những vấn đề liên quan đến quyền SHCN được Toà án Châu Âu xem xét dưới góc độ những quy định pháp luật điều chỉnh sự tự do dịch chuyển hàng hoá và tự do cạnh tranh. Sẽ không được phép thực hiện quyền SHTT và quyền SHCN, nếu nó được thực hiện theo cách phân biệt đối xử tuỳ tiện, hoặc là một rào cản thương mại trá hình. Theo quan điểm này của Toà án Châu Âu, quyền SHCN cũng đương nhiên mang bản chất thương mại.

Theo Luật mẫu về trọng tài thương mại (UNCITRAL), thuật ngữ "thương mại" phải được giải thích theo nghĩa rộng để khái quát hết các vấn đề phát sinh từ tất cả các quan hệ có bản chất thương mại dù có hay không có hợp đồng. Các quan hệ có bản chất thương mại bao gồm (nhưng không bị giới hạn) những giao dịch sau: các giao dịch thương mại để cung cấp hay trao đổi hàng hóa hoặc dịch vụ, …, license, hay chuyển giao quyền SHCN, là giao dịch thương mại.

Theo Hiệp định Thương mại Việt Nam  - Mỹ, khái niệm thương mại được hiểu là tất cả những hoạt động kinh doanh sinh lời, chứ không phải chỉ có hoạt động mua bán hay xuất nhập khẩu thông thường. Khái niệm thương mại ở đây bao hàm cả thương mại hàng hoá, thương mại dịch vụ, thương mại quyền SHTT, đầu tư. Khái niệm hiện đại này tuy là còn mới mẻ đối với Việt Nam, nhưng khá phổ biến trên thế giới và được hầu hết các nước và các tổ chức kinh tế quốc tế thừa nhận, điển hình là Tổ chức Thương mại thế giới (WTO).

Theo quan điểm của WTO, quyền SHTT (bao gồm cả quyền SHCN ) được coi là một bộ phận của thương mại quốc tế, cụ thể là WTO có riêng một Hiệp định về quyền SHTT liên quan đến thương mại (Hiệp định TRIPS). Trong thời gian gần đây, WTO đã giải quyết rất nhiều tranh chấp thương mại liên quan đến quyền SHCN.

Đối tượng quyền sở hữu công nghiệp bao gồm

Đối tượng của quyền sở hữu công nghiệp bao gồm các tài sản trí tuệ như sáng chế, kiểu dáng công nghiệp, thiết kế bố trí mạch tích hợp bán dẫn, bí mật kinh doanh, nhãn hiệu, tên thương mại và chỉ dẫn địa lý. (Theo Khoản 2 Điều 3 của Luật Sở hữu trí tuệ năm 2005, đã được sửa đổi năm 2009 và 2019).

Đặc điểm của quyền sở hữu công nghiệp

Dưới đây là những đặc điểm nổi bật của quyền sở hữu công nghiệp như:

• Đối tượng bảo hộ: Quyền sở hữu công nghiệp bao gồm các tài sản vô hình liên quan đến kết quả hoạt động sáng tạo trong lĩnh vực công nghiệp và thương mại.
• Quyền và nghĩa vụ: Chủ thể quyền sở hữu công nghiệp có quyền sử dụng, chuyển nhượng và bảo vệ các đối tượng sở hữu của mình, đồng thời có nghĩa vụ tuân thủ các quy định pháp luật liên quan.
• Thủ tục xác lập quyền: Quyền sở hữu công nghiệp thường được xác lập thông qua việc đăng ký và cấp văn bằng bảo hộ từ cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Đối với một số trường hợp như nhãn hiệu nổi tiếng, quyền này có thể được xác lập dựa trên việc sử dụng thực tế.
• Bảo vệ chống xâm phạm: Quyền sở hữu công nghiệp cho phép chủ thể ngăn chặn các hành vi xâm phạm hoặc cạnh tranh không lành mạnh đối với tài sản trí tuệ của mình.

Quyền sở hữu công nghiệp không chỉ bảo vệ lợi ích hợp pháp của cá nhân và tổ chức mà còn góp phần thúc đẩy đổi mới sáng tạo và phát triển kinh tế trong bối cảnh hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng. Việc hiểu rõ về quyền này là cần thiết để các chủ thể có thể khai thác tối đa giá trị tài sản trí tuệ của mình.

So sánh quyền sở hữu công nghiệp và quyền tác giả

Quyền tác giả và quyền sở hữu công nghiệp đều đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ các sản phẩm trí tuệ của cá nhân và tổ chức. Quyền sở hữu công nghiệp và quyền tác giả đều là hai khía cạnh quan trọng trong lĩnh vực sở hữu trí tuệ, nhưng chúng có những đặc điểm và quy định khác nhau.

Tuy nhiên, mỗi loại quyền có những đặc điểm riêng biệt về đối tượng bảo hộ, thời hạn, hình thức xác lập và thẩm định. Việc hiểu rõ sự khác biệt này giúp các chủ thể có thể áp dụng các biện pháp bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình một cách hiệu quả hơn trong lĩnh vực sở hữu trí tuệ.

Dưới đây là bảng so sánh giữa hai quyền này:

Trên đây là những thông tin về quyền sở hữu công nghiệp bạn cần biết. Quyền sở hữu công nghiệp đóng vai trò thiết yếu trong việc bảo vệ tài sản trí tuệ và khuyến khích hoạt động sáng tạo trong xã hội. Việc hiểu rõ về quyền này giúp các cá nhân và tổ chức có thể khai thác tối đa giá trị từ những sản phẩm sáng tạo của mình, đồng thời bảo vệ quyền lợi hợp pháp trước các hành vi xâm phạm. Trong bối cảnh nền kinh tế toàn cầu ngày càng phát triển, quyền sở hữu công nghiệp không chỉ là một công cụ bảo vệ mà còn là động lực thúc đẩy sự phát triển bền vững của nền kinh tế.

Liên hệ ngay tới SBLAW nếu quý khách có bất cứ thắc mắc hay nhu cầu nào về quyền sở hữu công nghiệp để được tư vấn và hỗ trợ. HOTLINE:  0904340664