Nhiều ý kiến cho rằng, không nên xoá bỏ các thương hiệu truyền thống khi thành lập tập đoàn kinh tế.

Cuối tuần qua, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Hồng Quân đã ký tờ trình Thủ tướng Chính phủ xin phép thí điểm thành lập Tập đoàn Công nghiệp xây dựng Việt Nam và Tập đoàn Phát triển nhà và đô thị Việt Nam.

Nếu được Thủ tướng Chính phủ chấp thuận thông qua, Tập đoàn Công nghiệp xây dựng Việt Nam và Tập đoàn Phát triển nhà và đô thị Việt Nam sẽ trở thành 2 tập đoàn đầu tiên được thành lập trong chương trình thí điểm thành lập tập đoàn vừa được Chính phủ cho phép tiếp tục. Mục tiêu tạo “quả đấm thép” trong lĩnh vực công nghiệp xây dựng và bất động sản thể hiện rất rõ thông qua các kế hoạch hợp nhất các thương hiệu lớn nhất trong hai lĩnh vực này.

Theo đề án của Bộ Xây dựng, Tập đoàn Công nghiệp xây dựng Việt Nam là tên gọi chung của tổ hợp các doanh nghiệp do Tổng công ty Sông Đà làm nòng cốt và các thành viên gồm Tổng công ty Sông Hồng; Tổng công ty Cơ khí xây dựng (COMA); Công ty Đầu tư phát triển – Xây dựng (nay là Tổng công ty cổ phần Đầu tư phát triển – Xây dựng – DIC. CORP); Tổng công ty Lắp máy Việt Nam (LILAMA); Tổng công ty Xây dựng và Phát triển hạ tầng (LICOGI). Quy mô của Tập đoàn này dự kiến lên tới 51.139 tỷ đồng với 81.000 lao động.

Còn Tập đoàn Phát triển nhà và đô thị Việt Nam với tổng vốn điều lệ khoảng 30.125 tỷ đồng sẽ do Tổng công ty Đầu tư phát triển nhà và đô thị (HUD) làm nòng cốt thu nhập các thành viên là các doanh nghiệp độc lập hoạt động chủ yếu trong lĩnh vực phát triển nhà và đô thị, sản xuất - kinh doanh vật liệu xây dựng các công trình cấp thoát nước...

Tuy nhiên, chính sự góp mặt đông đảo của các thương hiệu lớn lại đang là tâm điểm của những tranh luận tiếp tục về mô hình 2 tập đoàn. Hơn thế, trong Hội thảo bàn về việc thành lập tập đoàn kinh tế trong lĩnh vực xây dựng, cơ khí, lắp máy Việt Nam được tổ chức một ngày sau khi Bộ Xây dựng ký trình Thủ tướng Chính phủ Đề án thành lập 2 tập đoàn, nhiều thương hiệu có mặt trong các nhóm doanh nghiệp được lựa chọn tham gia vào tập đoàn đã đề xuất cách phân chia khác. Đó là, Tổng công ty Sông Đà sẽ làm nòng cốt cho Tập đoàn Xây dựng công nghiệp - Dân dụng và Bất động sản Việt Nam. Còn Tổng công ty Lắp máy Việt Nam (LILAMA) sẽ làm nòng cốt để thành lập Tập đoàn Công nghiệp Cơ khí và Lắp máy Việt Nam.

Lý do của sự phân chia lại này, theo Hiệp hội Năng lượng Việt Nam và Hiệp hội Doanh nghiệp cơ khí Việt Nam (hai đơn vị tổ chức Hội thảo), là các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực cơ khí chế tạo không thể ngồi chung với các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực xây dựng.

Ông Nguyễn Văn Thụ, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp cơ khí Việt Nam, lo ngại sự kết hợp khiên cưỡng này sẽ không đạt được mục tiêu là tập trung nguồn lực để nâng cao năng lực cạnh tranh của tập đoàn kinh tế nhà nước trong các lĩnh vực kinh doanh chính. Ông Thụ cũng thẳng thắn cho rằng, không nên xóa bỏ thương hiệu LILAMA mà doanh nghiệp đã xây dựng nên từ mấy chục năm qua và đang có uy tín lớn cả trong và ngoài nước.

Có lẽ, đây là băn khoăn sâu xa không chỉ của riêng LILAMA. Nhìn vào danh sách các thành viên tập đoàn, hàng loạt tên tuổi lớn đang chi phối các lĩnh vực mà các doanh nghiệp này đang hoạt động. Trong trường hợp các thương hiệu này tụ hợp dưới “mũ” mới là tập đoàn, thì chắc chắn hoạt động của các thương hiệu này sẽ khó tránh khỏi sự chi phối nhất định từ công ty mẹ trong tập đoàn.

Thậm chí, ông Phạm Hùng, Tổng giám đốc LILAMA, khi bàn về vị trí mới được đề nghị của LILAMA đã băn khoăn về việc gom nhiều lĩnh vực ngành nghề khác nhau trong một tập đoàn. “Cách làm này sẽ gây ra sự phân tán lực lượng, không chuyên môn hóa cao và khó tập trung sức mạnh về kỹ thuật, cũng như công nghệ”, ông Hùng nói.

Phải nói rõ ngay là, ngành nghề kinh doanh của các tập đoàn trong đề án này đều nằm trong các lĩnh vực ngành nghề kinh doanh chính của tập đoàn kinh tế nhà nước theo quy định tại Dự thảo Nghị định thí điểm thành lập, tổ chức, hoạt động và quản lý tập đoàn kinh tế nhà nước vừa được Chính phủ thông qua tại Phiên họp thường kỳ tháng 7 của Chính phủ.

Như vậy, vấn đề ở đây có lẽ là sự tự nguyện liên kết của các doanh nghiệp trong thực hiện mục tiêu nâng cao năng lực cạnh tranh của các tập đoàn kinh tế nhà nước. Tại Dự thảo thí điểm thành lập, tổ chức, hoạt động và quản lý tập đoàn kinh tế nhà nước, cơ chế phối hợp cũng được xác định trên nguyên tắc các doanh nghiệp cùng công ty mẹ xây dựng quy chế hoạt động chung trên cơ sở thỏa thuận của công ty mẹ và các doanh nghiệp tham gia tập đoàn.

Khi đó, cơ chế quản lý của chủ sở hữu nhà nước đối với tập đoàn kinh tế theo nguyên tắc nhà nước là chủ sở hữu đối với công ty mẹ; công ty mẹ là chủ sở hữu vốn nhà nước tại các doanh nghiệp thành viên; chủ sở hữu nhà nước quản lý, giám sát tập đoàn kinh tế nhà nước thông qua đầu mối là công ty mẹ mới có thể thông suốt...

Nguồn vnBrand