AI LÀ BÊN THẮNG CUỘC?

Tác giả: Bảo hộ thương hiệu 312 lượt xem Đăng ngày 27/10/2021
AI LÀ BÊN THẮNG CUỘC?

VỤ KIỆN CHÚA ĐẢO TUẦN CHÂU VÀ ĐẠO DIỄN VIỆT TÚ: AI LÀ BÊN THẮNG CUỘC?

SBLAW giới thiệu nội dung bài viết của luật sư Phạm Duy Khương, đại diện sở hữu trí tuệ SBLAW về vấn đề tranh chấp giữa Tuần Châu và đạo diễn Việt Tú đăng trên Zing.vn.

 Một vụ tranh chấp nóng từ trên phiên toà đến các trang mạng đã tạm thời đóng lại với phán quyết mà cả nguyên đơn và bị đơn đều nhận là người thắng cuộc. Ai mới là bên thắng cuộc thực sự trong phán quyết này?

Phạm Duy Khương

Luật sư

 

Ông Phạm Duy Khương là một thành viên sáng lập của SB LAW và là một chuyên gia pháp lý về lĩnh vực sở hữu trí tuệ. Ông được nhiều tổ chức ghi nhận, trao tặng cho những đóng góp, phát triển sở hữu trí tuệ tại Việt Nam trong nhiều năm. Ông có bằng thạc sỹ luật tại Đại học La Trobe, Australia.

Vụ kiện giữa Công ty Tuần Châu Hà Nội và Công ty DS thu hút sự quan tâm đặc biệt của giới nghệ thuật vì liên quan đến tranh chấp hợp đồng, tranh chấp quyền sở hữu trí tuệ có giá trị lớn đối với một vở diễn thực cảnh được dàn dựng công phu, đầy tính sáng tạo và nghệ thuật “Ngày xưa” rồi sau đó là “Tinh hoa Bắc Bộ”.

Khép lại vụ kiện, cả nguyên đơn và bị đơn đều chung quan điểm: mình là người thắng cuộc. Vậy ai mới thực sự là người thắng cuộc?

Theo phán quyết của tòa, Công ty Tuần Châu Hà Nội nắm giữa phần quyền sở hữu tác phẩm, Công ty DS của đạo diễn Việt Tú nắm quyền tác giả. Giống như một bên nắm phần xác và một bên nắm phần hồn vậy.

Điều đặc biệt ở trong vụ kiện này là bản án của toà đưa ra khiến người trong cuộc ai cũng có quyền cho mình là bên thắng cuộc. Đó là một điều đặc biệt đối một phiên toà diễn ra mà không qua đối thoại, hoà giải.

Khách quan mà nói, xét dưới góc độ của toà thì không dễ đưa ra được một phán quyết như trong trường hợp này. Phán quyết một bên giữ quyền tác giả và một bên nắm quyền sở hữu được cho là an toàn.

BĂN KHOĂN SAU PHIÊN TÒA

Phiên tòa khép lại, điều băn khoăn là giá trị ý kiến của Hội Nghệ sĩ sân khấu Việt Nam trong phán quyết của tòa.

Vì đây là một vụ việc tranh chấp quyền sở hữu trí tuệ phức tạp, tòa án đã có văn bản xin ý kiến chuyên môn của Hội nghệ sĩ sân khấu và Hội nghệ sĩ sân khấu đã có văn bản phản hồi công văn xin ý kiến của tòa theo hướng “Tinh hoa Bắc Bộ” là một tác phẩm phái sinh của vở diễn “Ngày xưa”. Phán quyết của toà cũng dựa trên nhận định này.

Tuy nhiên, theo quy định của Luật sở hữu trí tuệ thì giám định sở hữu trí tuệ phải do tổ chức cá nhân có đủ các điều kiện theo quy định tại Điều 201 của Luật sở hữu trí tuệ mới được tiến hành hoạt động giám định về sở hữu trí tuệ.

Nếu được làm lại, hãy để Trung tâm giám định có chức năng của Cục Bản quyền chịu trách nhiệm. Trung tâm khi thực hiện sẽ tự biết lập hội đồng chuyên gia. Như vậy một kết luận đưa ra sẽ hội tủ đủ cả hai yếu tố: Nghệ thuật và pháp lý.

Hiện nay, trong lĩnh vực quyền tác giả, quyền liên quan thì chỉ có Trung tâm giám định quyền tác giả, quyền liên quan trực thuộc Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch là có đủ chức năng giám định theo quy định của Luật sở hữu trí tuệ.

Như vậy, giá trị của văn bản cung cấp ý kiến chuyên môn của Hội nghệ sĩ Việt Nam cần được xem xét một cách thấu đáo để phù hợp với quy định của pháp luật về tố tụng dân sự và sở hữu trí tuệ.

Xét cho cùng để đánh giá hai tác phẩm giống nhau hay phái sinh ngoài tính chuyên môn nghệ thuật, còn đòi hỏi góc nhìn pháp lý bởi có nhiều yếu tố dù giống nhau nhưng thuộc yếu tố loại trừ của luật. Đặc biệt cần phải tính đến tính nguyên gốc, sáng tạo của tác phẩm. Đây là những yếu tố một mình con mắt nghệ thuật của nghệ sĩ không thể giải quyết được.

Nếu được làm lại, hãy để Trung tâm giám định có chức năng của Cục Bản quyền chịu trách nhiệm. Trung tâm khi thực hiện sẽ tự biết lập hội đồng chuyên gia. Như vậy một kết luận đưa ra sẽ hội tủ đủ cả hai yếu tố: Nghệ thuật và pháp lý.

PHÁN QUYẾT CỦA TÒA CÓ Ý NGHĨA RA SAO?

Chuyện gì sẽ xảy ra khi một bên nắm quyền tác giả và một bên nắm quyền sở hữu? Sau phán quyết, các bên trở lại đúng chức năng trong một hợp đồng.

Bên sáng tạo ra tác phẩm đóng vai trò là tác giả, cụ thể là quyền nhân thân đối với tác phẩm. Trong khi bên thuê nghệ sĩ sáng tạo là chủ sở hữu với tác phẩm khi đã đầu tư về mặt tài chính để hoàn thiện tác phẩm, hay gọi là quyền tài sản.

Khi nắm các quyền này thì các bên có những lợi thế nhất định. Theo Điều 19 Luật sở hữu trí tuệ, đối với công ty DS sẽ có quyền được nêu tên thật hoặc bút danh khi tác phẩm được công bố, sử dụng. Đây là những quyền không thể chuyển giao. Điều đó có nghĩa là Công ty Tuần Châu Hà Nội trong tác phẩm phái sinh của mình sẽ phải thêm chú thích về nguồn gốc tác phẩm.

Ngoài ra, công ty DS cũng có quyền lên tiếng nếu như nhận thấy tác phẩm của mình bị cắt xét, thay đổi mà phương hại đến danh dự và uy tín của mình.

Về phần công ty Tuần Châu Hà Nội, khi nắm giữ quyền sở hữu cũng chính là quyền tài sản với tác phẩm thì ngoài các quyền khai thác tác phẩm còn có quyền làm tác phẩm phái sinh. Đây chính là quyền chính đáng để Tuần Châu Hà Nội làm tác phẩm “Tinh hoa Bắc Bộ”. Tuy nhiên, khi làm tác phẩm phái sinh Tuần Châu Hà Nội phải luôn trích về nguồn gốc tác phẩm cũng như là đảm bảo tác phẩm phái sinh không gây hại đến quyền tác giả của tác phẩm gốc.

Nếu so với vụ Thần đồng Đất Việt của họa sĩ Lê Linh, về bản chất hai vụ việc tương đối giống nhau, cùng là tranh chấp về quyền tác giả đối với tác phẩm được hình thành từ hợp đồng thuê sáng tạo nghệ thuật. Tuy nhiên, vụ Tuần Châu Hà Nội và công ty DS có tính chất phức tạp hơn bởi không dễ dàng để nhìn thấy luôn “Tinh hoa Bắc Bộ” là tác phẩm phái sinh của “Ngày xưa”. Cần phải nhiều chuyên gia, phân tích từng phần để thấy sự liên quan, kế thừa của hai tác phẩm.

Hơn nữa, hai vụ việc khác nhau ở thời gian xét xử vụ việc. Thần đồng Đất Việt một vụ với tình tiết đơn giản, nhưng kéo dài qua nhiều năm. Trong khi vụ Tuần Châu Hà Nội và Công ty DS là một vụ phức tạp nhưng lại có thời gian xét xử nhanh, khoảng 1 năm. Tất nhiên có nhiều yếu tố ảnh hưởng đến thời gian xét xử vụ việc. Trong vụ việc Tuần Châu Hà Nội và Công ty DS vụ việc diễn ra nhanh một phần cũng chính là hai bên sẵn sàng đối diện với nhau trước toà để nhận định được đúng sai mà không cần đến các thủ thuật kéo dài thời gian xét xử.

ĐỐI ĐẦU VĂN MINH

Đọng lại sau vụ kiện, đó là thắng lợi chung của người kinh doanh sản phẩm sáng tạo và cung cấp sản phẩm sáng tạo.

Vụ việc có thể mất đi một mối quan hệ nhưng lại mở ra một trang mới về bản quyền: Một cách xử lý văn minh về bản quyền

Chúng ta vốn đã quá quen thuộc với những ầm ĩ giữa các bên tố nhau về bản quyền, nhưng sau đó là sự im lặng trái ngược. Vụ việc giữa Công ty Tuần Châu Hà Nội và Công ty DS hai bên chọn cho mình cách đối đầu văn minh: Trước toà án và để toà án quyết xử.

Đây nên là một xu thế cần được khuyến khích vì không chỉ vì những người trong cuộc mà còn chính là cơ hội để thẩm phán được va chạm hơn với những vụ việc về vi phạm bản quyền.

Vụ việc giữa Công ty Tuần Châu Hà Nội và Công ty DS hai bên chọn cho mình cách đối đầu văn minh: Trước toà án và để toà án quyết xử.

Thực tế cho thấy xét xử các vụ về vi phạm quyền không nhiều, do đó thường là thử thách không nhỏ đối với thẩm phán.

Nguyên nhân đưa hai bên đến phiên toà cũng xuất phát từ quan điểm chính đáng của từng bên: mình mới thực sự là chủ sở hữu hay tác giả của tác phẩm. Điều này xuất phát tự sự phức tạp trong nhận thức thế nào là một tác phẩm mới. Vì vậy, khi mổ xẻ vụ việc sẽ cho các bên cái nhìn sâu hơn về một tác phẩm được bảo họ bản quyền, quyền và nghĩa vụ của các bên.

Vụ việc cũng đánh dấu người làm nghệ thuật “chiến đấu” để bảo vệ tài sản sở hữu trí tuệ, sự sáng tạo mà nghệ sĩ coi đó thuộc về sáng tạo của mình. Điều này là phù hợp, nhất là trong một vụ việc đầy thử thách về quan điểm thế nào là sáng tạo độc lập, thế nào là sáng tạo dựa trên một tác phẩm khác (tác phẩm phái sinh).

HỌC HÀNH XỬ DỰA TRÊN HỢP ĐỒNG

Kinh doanh nghệ thuật không nhất thiết để mọi vấn đề mơ mộng theo. Các nghệ sỹ nước ngoài khi giao kết, kinh doanh đều thực hiện một việc đầu tiên; đó là: đưa mọi thứ vào trong hợp đồng, trong đó đặc biệt chú ý đến quyền sở hữu trí tuệ.

Một thực tế buồn là hợp đồng của nghệ sĩ Việt nhiều lúc chưa đầy một trang, với những nội dung rất cơ bản. Khi mọi việc thuận lợi thì không sao nhưng khi có tranh chấp thực sự thì sẽ làm khổ cả đôi bên.

Khách quan mà nói một hợp đồng không ràng buộc rõ ràng thì cũng là cơ sở để mọi tranh chấp có cớ phát sinh. Do đó, lỗi ngay từ đầu đã thuộc về các bên giao kết.

Hợp đồng của nghệ sĩ Việt nhiều lúc chưa đầy một trang, với những nội dung rất cơ bản. Khi mọi việc thuận lợi thì không sao nhưng khi có tranh chấp thực sự thì sẽ làm khổ cả đôi bên.

Ví dụ như trong trường hợp có tính chất phức tạp như Tuần Châu Hà Nội và Công ty DS với một quy mô lớn, dài hơi thì cần bóc thành giai đoạn thanh toán tương ứng với quyền sở hữu tác phẩm theo đoạn đó.

Đặc biệt trong bối cảnh CPTPP vừa được thông qua, trong đó những tài sản sáng tạo mới như âm thanh cũng được bảo hộ tại Việt Nam thì việc nghệ sĩ, người làm nghệ thuật hay chủ sở hữu tác phẩm nhận thức được giá trị sáng tạo của mình và nỗ lực bảo vệ sáng tạo là điều cần phải được trân trọng.

Vì vậy, sau tất cả, Công ty Tuần Châu cho rằng họ thắng, cũng có thể đúng. Công ty DS của đạo diễn Việt Tú thắng, cũng có cơ sở. Nhưng thắng lợi nhất là về số đông những người làm nghệ thuật, kinh doanh nghệ thuật và thưởng thức nghệ thuật khi hướng đến cách hành xử văn minh trong tranh chấp bản quyền, hiểu được giá trị của bản quyền trong thúc đẩy sự sáng tạo.

    Gặp Luật Sư Sở Hữu Trí Tuệ Để Được Tư Vấn

    Bảo hộ Thương hiệu - Sáng chế Kiểu dáng - Nhượng quyền - Xử lý vi phạm

    Bài viết cùng chủ đề:

    Chỉ thị 13/CT-TTg ngày 17/5/2025: Tăng cường đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả – Quyết liệt, đồng bộ, hiệu quả!
    37 lượt xem 30/05/2025

    Trong bối cảnh tình hình buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả vẫn diễn biến phức tạp, với phương thức, thủ đoạn ngày càng tinh vi, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Chỉ thị số 13/CT-TTg ngày 17/5/2025, yêu cầu các cấp, ngành tăng cường kiểm tra, kiểm soát, xử lý vi...

    Tội sản xuất, buôn bán hàng giả và một số tội danh liên quan dưới góc nhìn pháp lý Hình sự: Nhận diện – Phân tích – Xử lý
    35 lượt xem 30/05/2025

    Trong bối cảnh nền kinh tế thị trường không ngừng mở rộng, nhu cầu tiêu dùng của người dân ngày càng đa dạng và gia tăng. Tuy nhiên, cùng với sự phát triển mạnh mẽ của hoạt động thương mại là sự xuất hiện ngày càng tinh vi và phức tạp của các hành vi...

    Khung pháp lý điều chỉnh các hành vi sản xuất, buôn bán hàng giả và lừa dối khách hàng: Thực trạng và khuyến nghị
    26 lượt xem 30/05/2025

    Thị trường tiêu dùng hiện nay đang chứng kiến sự gia tăng đáng báo động của các hành vi sản xuất, buôn bán hàng giả, hàng kém chất lượng và lừa dối khách hàng thông qua quảng cáo sai lệch. Nhiều cá nhân, tổ chức đã lợi dụng mạng xã hội, sự tin tưởng vào...

    Xử lý vi phạm Quyền Sở hữu trí tuệ theo pháp luật Việt Nam hiện hành
    51 lượt xem 28/05/2025

    Trong thời đại mà tài sản trí tuệ là “chìa khóa vàng’’ của tăng trưởng bền vững, quyền sở hữu trí tuệ trở thành nền tảng sống còn để doanh nghiệp khẳng định vị thế và bảo vệ thành quả đổi mới. Song song đó, tình trạng vi phạm quyền SHTT vẫn gia tăng với...

    Hải quan: Tuyến phòng thủ biên giới trong đấu tranh xử lý vi phạm sở hữu trí tuệ
    50 lượt xem 28/05/2025

    Trong bối cảnh toàn cầu hóa và thương mại quốc tế phát triển mạnh mẽ, vi phạm quyền sở hữu trí tuệ (SHTT) trở thành một vấn nạn nhức nhối, gây thiệt hại nghiêm trọng cho các doanh nghiệp, người tiêu dùng và nền kinh tế quốc gia. Từ hàng hóa giả mạo nhãn hiệu,...

    Toàn cảnh hệ thống thực thi và giải quyết tranh chấp quyền sở hữu trí tuệ tại Việt Nam: Bức tường pháp lý và bài toán chiến lược cho doanh nghiệp
    52 lượt xem 28/05/2025

    Trong bối cảnh toàn cầu hóa và nền kinh tế tri thức ngày càng phát triển, quyền sở hữu trí tuệ (SHTT) trở thành một tài sản cốt lõi của doanh nghiệp và cá nhân sáng tạo. Ở đó, việc bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ (SHTT) không còn là “cuộc chiến pháp lý...

    Xử lý tên miền xâm phạm nhãn hiệu
    111 lượt xem 17/05/2025

    Câu hỏi: Chúng tôi là công ty Trung Quốc, đã đăng ký nhãn hiệu tại Trung Quốc và sở hữu các tên miền quốc tế có đuôi .com và tên miền đuôi.cn tại Trung Quốc. Tuy nhiên, tại Việt Nam chúng tôi chưa đăng ký nhãn hiệu, nhưng đã thành lập công ty tại Hải...

    Tìm luật sư giải quyết tranh chấp nhãn hiệu
    182 lượt xem 11/05/2025

    Nếu nhà đầu tư và chủ sở hữu nhãn hiệu muốn tìm luật sư giải quyết tranh chấp nhãn hiệu tại Việt Nam và quốc tế, vui lòng liên hệ với các luật sư của SBLAW.  Với gần 20 năm kinh nghiệm tư vấn và hỗ trợ hàng ngàn khách hàng trong và ngoài nước,...

    Chùm ảnh: Luật sư SBLAW tham gia giải quyết tranh chấp về sở hữu trí tuệ tại tòa án.
    161 lượt xem 08/05/2025

    Các luật sư SBLAW với khả năng am hiểu và có thực tiễn về giải quyết tranh chấp sở hữu trí tuệ, đã được các bên lựa chọn làm nguyên đơn và bị đơn trong các phiên tòa dân sự và kinh doanh thương mại. Các luật sư chúng tôi cũng là luật sư trong...

    Chùm ảnh: Luật sư SBLAW tham gia phiên họp giải quyết tranh chấp sở hữu trí tuệ tại trọng tài VIAC
    124 lượt xem 08/05/2025

    Ngoài việc giải quyết tranh chấp sở hữu trí tuệ tại tòa án, các luật sư SBLAW còn được khách hàng lựa chọn làm luật sư trong các phiên họp giải quyết tranh chấp về sở hữu trí tuệ tại Trung tâm trọng tài quốc tế Việt Nam. Luật sư Nguyễn Thanh Hà và luật...

    Luật sư SBLAW giải quyết tranh chấp sở hữu trí tuệ tại trọng tài quốc tế
    184 lượt xem 04/05/2025

    Trong giời gian gần đây, SBLAW đã được các bên trong vụ tranh chấp sở hữu trí tuệ chọn làm luật sư và người đại diện theo ủy quyền tham gia giải quyết tranh chấp tại các cơ quan trọng tài. Bằng kinh nghiệm của mình, các luật sư SBLAW đã tham gia tích cực...

    Luật sư SBLAW tham dự giải quyết tranh chấp sở hữu trí tuệ tại tòa án
    94 lượt xem 04/05/2025

    Các luật su của SBLAW được các khách hàng tín nhiệm cử làm luật sư của nguyên đơn và bị đơn tham gia các phiên tòa dân sự, kinh tế và thương mại để giải quyết các tranh chấp về sở hữu trí tuệ. Các tranh chấp về sở hữu trí tuệ mà các luật...

    SBLAW tư vấn xử lý vi phạm sở hữu trí tuệ: Tranh Chấp Bản Quyền Phần Mềm – Yếu Tố Chứng Minh Quyền Sở Hữu và Hành Vi Vi Phạm
    109 lượt xem 02/05/2025

    (Baohothuonghieu.com) Bối Cảnh vụ việc (Tên của các bên liên quan đến vụ việc đã được SBLAW lược bỏ do đã ký thỏa thuận bảo mật): Một doanh nghiệp (sau đây gọi là “Bên Bị”) nhận được thông báo từ phía luật sư đại diện cho một công ty phần mềm (sau đây gọi là...

    Quy trình thủ tục xử lý vi phạm nhãn hiệu
    939 lượt xem 01/05/2025

    Thực trạng vi phạm nhãn hiệu tại Việt Nam hiện nay như thế nào? Theo quy định của pháp luật, có những hình thức xử lý gì với các hành vi vi phạm nhãn hiệu? Quy trình xử lý được thực hiện như thế nào? Dưới đây Công ty luật SBLAW trình bày các phương...

    Tòa án: ‘Nhựa Bình Minh và Bình Minh Việt không gây nhầm lẫn cho người tiêu dùng’
    221 lượt xem 25/04/2025

    SBLAW xin trân trọng trích dẫn lại bài viết trên báo Tuổi Trẻ Online của tác giả Tuyết Mai về chủ đề Tòa án: ‘Nhựa Bình Minh và Bình Minh Việt không gây nhầm lẫn cho người tiêu dùng’. Kính mời Quý độc giả theo dõi nội dung bài viết dưới đây: Ngày 25-4, TAND...

    Sản xuất, buôn bán, tiêu thụ sữa bột giả sẽ chịu chế tài gì?
    454 lượt xem 19/04/2025

    Bộ Công an vừa triệt phá đường dây sản xuất, buôn bán, tiêu thụ sữa bột giả quy mô lớn trên địa bàn Hà Nội, luật sư Nguyễn Thị Ngọc Hà, Giám đốc khối tư vấn luật SBLAW đã dành cho bản tin Vnews – Thông tấn xã bài trả lời phỏng vấn xoay quay...

    0904.340.664