[Baohothuonghieu.com] – Trong thế giới kinh doanh ngày nay, khái niệm “nhượng quyền thương hiệu” ngày càng trở nên quan trọng, đặc biệt là trong bối cảnh sự cạnh tranh khốc liệt. Nhưng điều này làm cho nhiều người tự đặt câu hỏi: Nhượng quyền thương hiệu là gì và tại sao nó lại có ảnh hưởng đặc biệt quan trọng đối với các doanh nghiệp?
Nhượng quyền thương hiệu là gì?
Nhượng quyền thương hiệu (Tiếng anh là Franchise) là thuật ngữ dùng để mô tả một dạng kinh doanh mà cá nhân hoặc tổ chức được cấp quyền sử dụng thương hiệu của một sản phẩm hoặc dịch vụ từ bên nhượng quyền, nhằm mục đích kinh doanh trong một khoảng thời gian xác định.
Tuy nhiên, điều này đòi hỏi rằng bên nhận nhượng phải đồng ý với các điều khoản và thỏa thuận của bên nhượng liên quan đến việc sử dụng thương hiệu.
Có bao nhiêu loại hình nhượng quyền?
Có 04 loại hình nhượng quyền kinh doanh cơ bản:
- Nhượng quyền mô hình kinh doanh toàn diện;
- Nhượng quyền mô hình kinh doanh không toàn diện;
- Nhượng quyền có tham gia quản lý;
- Nhượng quyền có tham gia đầu tư vốn.
Điều kiện nhượng quyền thương hiệu
Điều kiện nhượng quyền thương hiệu là những yếu tố pháp lý và thực tiễn cần thiết để đảm bảo sự thành công và hợp pháp của hoạt động nhượng quyền. Dưới đây là các điều kiện cơ bản liên quan đến nhượng quyền thương hiệu:
- Bên nhượng quyền phải sở hữu thương hiệu: Bên nhượng quyền cần có quyền sở hữu hợp pháp đối với thương hiệu hoặc hệ thống kinh doanh mà họ muốn nhượng quyền. Thương hiệu này phải đã được công nhận và có uy tín trên thị trường.
- Mô hình kinh doanh rõ ràng: Bên nhượng quyền phải cung cấp một mô hình kinh doanh chi tiết, bao gồm quy trình vận hành, chiến lược marketing, và các tiêu chuẩn chất lượng mà bên nhận nhượng quyền cần tuân thủ.
- Hợp đồng nhượng quyền: Hợp đồng nhượng quyền phải được lập thành văn bản, trong đó xác định rõ quyền lợi và nghĩa vụ của cả hai bên, cũng như các điều khoản liên quan đến việc chấm dứt hợp đồng.
- Đào tạo và hỗ trợ: Bên nhượng quyền cần cam kết cung cấp đào tạo và hỗ trợ cho bên nhận nhượng quyền để đảm bảo rằng họ có đủ kiến thức và kỹ năng để vận hành mô hình kinh doanh một cách hiệu quả.
- Tuân thủ quy định pháp luật: Cả hai bên đều phải tuân thủ các quy định pháp luật liên quan đến nhượng quyền thương hiệu, bao gồm việc đăng ký nhượng quyền (nếu cần) và các yêu cầu về báo cáo tài chính.
- Khả năng phân biệt: Nhãn hiệu hoặc thương hiệu được nhượng quyền cần có khả năng phân biệt hàng hóa hoặc dịch vụ của bên nhượng quyền với hàng hóa hoặc dịch vụ của các doanh nghiệp khác.
Việc tuân thủ các điều kiện này không chỉ giúp bảo vệ quyền lợi của các bên tham gia mà còn góp phần tạo ra một môi trường kinh doanh minh bạch và hiệu quả trong lĩnh vực nhượng quyền thương hiệu.
Cần đảm bảo những điều kiện gì khi thực hiện nhượng quyền thương hiệu?
Để thành công trong quá trình nhượng quyền, nhiều yếu tố cần được xem xét, nhưng từ góc độ pháp lý, điều quan trọng là đảm bảo:
- Đăng ký kinh doanh: Đảm bảo việc đã có đăng ký kinh doanh để đảm nhận quyền pháp lý trong quá trình hoạt động kinh doanh.
- Đủ điều kiện vệ sinh an toàn thực phẩm: Bảo đảm đáp ứng các tiêu chuẩn về vệ sinh an toàn thực phẩm để đảm bảo chất lượng sản phẩm và tuân thủ các quy định của cơ quan quản lý.
- Đăng ký thương hiệu và cấp văn bằng bảo hộ: Quan trọng nhất là việc đăng ký thương hiệu, đồng thời nhận được văn bằng bảo hộ, giúp bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ và tăng cường giá trị thương hiệu.
Để tránh gặp khó khăn trong quá trình nhượng quyền, đối tác cần đáp ứng đầy đủ ba yếu tố trên. Thiếu sót ở bất kỳ một trong các điều kiện này có thể tạo ra rủi ro lớn về mặt pháp lý.
Việc đăng ký thương hiệu đặt một vị thế quan trọng trong quá trình nhượng quyền. Nhiều doanh nghiệp gặp phải các vấn đề như đăng ký trễ, dẫn đến việc mất quyền đối với thương hiệu hoặc phải mua lại hoặc xây dựng lại một thương hiệu mới.
Chưa có quyền sở hữu thương hiệu trong giai đoạn chưa được cấp văn bằng bảo hộ (sau 18-24 tháng nộp hồ sơ) có thể làm ảnh hưởng đến khả năng quyết định và sử dụng. Đăng ký kinh doanh không đúng loại hình cũng có thể hạn chế khả năng mở rộng và góp vốn.
Đồng thời, việc đảm bảo điều kiện vệ sinh an toàn thực phẩm không chỉ là nghĩa vụ pháp lý mà còn ảnh hưởng lớn đến uy tín và thương hiệu của doanh nghiệp.
Bên nhận nhượng quyền có lợi ích và khó khăn gì?
Bên nhận nhượng quyền cũng hưởng lợi từ việc sử dụng thương hiệu đã được kiểm chứng, giảm thiểu rủi ro kinh doanh và tận dụng được mô hình đã được phát triển. Tuy nhiên, họ cũng phải đối mặt với áp lực tuân thủ các điều khoản hợp đồng. Đồng thời có thể gặp khó khăn trong việc điều chỉnh hoạt động kinh doanh để đáp ứng yêu cầu của chủ sở hữu.
Bên nhận nhượng quyền có lợi ích gì?
Lợi ích mà bên nhận nhượng quyền có thể thu được trong việc triển khai kinh doanh theo mô hình nhượng quyền thương mại thường rất lớn. Thay vì phải tốn công sức vào việc thiết lập một dự án kinh doanh mới thường chứa nhiều yếu tố rủi ro khó dự đoán, doanh nghiệp chỉ việc mua lại công nghệ kinh doanh từ bên giao, tiếp tục ý tưởng đã được thử nghiệm và thực hiện thành công của bên giao. Đồng thời, bên nhận nhượng quyền hoàn toàn có thể tận dụng và phát huy những lợi thế kinh doanh từ thương hiệu, công nghệ sản xuất… đã được bên nhượng quyền tạo lập, hoàn thiện trong nhiều năm để nhanh chóng xâm nhập và tạo dựng chỗ đứng vững chắc của mình trên thị trường. Ví dụ về sự thành công của thương hiệu thời trang AN PHƯỚC đặt bên cạnh nhãn hiệu nổi tiếng PIERRE CARDIN là một minh chứng điển hình.
Ngoài ra, kinh doanh theo phương thức nhận nhượng quyền thương mại, bên nhận còn được đào tạo những phương thức và kỹ năng quản lý trong thực tiễn hoạt động kinh doanh từ những nhà đầu tư danh tiếng trên thế giới. Thông qua cơ hội được tiếp xúc và được chia sẻ những bí quyết và kinh nghiệm kinh doanh đã được thử nghiệm và đúc rút trong nhiều năm của bên nhượng quyền thương mại, bên nhận nhượng quyền tự xây dựng và phát triển cho mình những tri thức quản lý riêng, có thể áp dụng cho các chiến lược kinh doanh tương tự khác của mình.
Những khó khăn với bên nhận chuyển nhượng
Tuy nhiên, bên cạnh những điểm thuận lợi có thể khai thác được từ mô hình kinh doanh franchise, doanh nghiệp phía nhận nhượng quyền thương mại cũng buộc phải chịu chấp nhận sự kiểm soát tương đối chặt chẽ của bên nhượng quyền đối với một số vấn đề trong hoạt động kinh doanh của mình, đặc biệt là các vấn đề liên quan đến quy trình sản xuất, kinh doanh, chất lượng sản phẩm, việc nhập khẩu nguyên liệu… Ngoài ra, bên nhượng quyền thường bảo lưu quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng và yêu cầu bên nhận nhượng quyền ngay lập tức chấm dứt toàn bộ hoạt động kinh doanh dưới nhãn hiệu hoặc mô hình kinh doanh đã được nhượng quyền trước đó nếu bên nhận nhượng quyền không đáp ứng được một số điều kiện nhất định do bên nhượng quyền đưa ra. Trong trường hợp này, rủi ro mà doanh nghiệp nhận nhượng quyền có thể rất lớn, đặc biệt là trong việc giải quyết các vấn đề liên quan đến hàng hoá hoặc các đơn đặt hàng còn đang tồn đọng…
Vì vậy, đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ, franchise có thể được coi là một trong những lựa chọn hàng đầu để có thể đứng vững trong điều kiện thị trường có sự cạnh tranh khốc liệt. Tuy nhiên, trước khi chính thức ký kết hợp đồng để trở thành bên nhận nhượng quyền thương mại, các doanh nghiệp cũng cần phải xem xét và nghiên cứu hết sức kỹ lưỡng đối với một số vấn đề và điều khoản quan trọng như: Thế mạnh về thị trường, tài chính và thương hiệu của bên giao tiềm năng, chất lượng đào tạo ban đầu và trong quá trình triển khai mô hình franchise, quy trình kiểm tra, giám sát của bên giao và các quy chuẩn bắt buộc phải tuân thủ, trách nhiệm về các hoạt động quảng cáo và phát triển thương hiệu của bên giao, quyền phân phối sản phẩm, dịch vụ của bên nhận… Ngoài ra để đảm bảo tối đa sự linh hoạt và độc lập trong hoạt động kinh doanh của bên nhận, doanh nghiệp cũng cần phải nghiên cứu một cách kỹ lưỡng hình thức pháp lý của hợp đồng sẽ được ký kết giữa hai bên. Thông thường, trong trường hợp này, các doanh nghiệp nên tìm đến sự hỗ trợ của một bên tư vấn pháp lý độc lập để tránh những bất lợi không đáng có xảy ra.
Thủ tục cần thực hiện khi thực hiện hoạt động nhượng quyền thương hiệu?
Thủ tục nhượng quyền thương hiệu là một quy trình quan trọng giúp các doanh nghiệp mở rộng hoạt động kinh doanh thông qua việc cho phép bên nhận nhượng quyền sử dụng thương hiệu và mô hình kinh doanh của mình. Dưới đây là các bước cơ bản cần thực hiện khi tiến hành hoạt động nhượng quyền thương hiệu:
- Xây dựng mô hình nhượng quyền: Bên nhượng quyền cần phát triển một mô hình kinh doanh rõ ràng, bao gồm các quy trình, tiêu chuẩn chất lượng, và hướng dẫn vận hành cho bên nhận nhượng quyền.
- Chuẩn bị tài liệu pháp lý: Soạn thảo hợp đồng nhượng quyền, trong đó nêu rõ quyền lợi và nghĩa vụ của cả hai bên, điều khoản về phí nhượng quyền, thời gian hợp đồng và các điều kiện chấm dứt hợp đồng.
- Đăng ký nhãn hiệu (nếu cần): Nếu thương hiệu chưa được đăng ký, bên nhượng quyền cần thực hiện thủ tục đăng ký nhãn hiệu để bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ.
- Đào tạo bên nhận nhượng quyền: Cung cấp chương trình đào tạo cho bên nhận nhượng quyền về quy trình vận hành, sản phẩm/dịch vụ và các tiêu chuẩn của thương hiệu.
- Thực hiện hỗ trợ liên tục: Bên nhượng quyền cần cung cấp hỗ trợ liên tục cho bên nhận nhượng quyền trong suốt thời gian hợp tác, bao gồm tư vấn về marketing, quản lý và cải tiến chất lượng dịch vụ.
- Theo dõi và đánh giá: Thực hiện đánh giá định kỳ về hoạt động của bên nhận nhượng quyền để đảm bảo tuân thủ các tiêu chuẩn và quy định đã đề ra trong hợp đồng.
- Giải quyết tranh chấp: Trong trường hợp có tranh chấp xảy ra, hai bên cần có cơ chế giải quyết tranh chấp rõ ràng được ghi trong hợp đồng để đảm bảo quyền lợi của cả hai bên.
Việc thực hiện đúng thủ tục này không chỉ giúp bảo vệ thương hiệu mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển bền vững của cả bên nhượng quyền và bên nhận nhượng quyền trong thị trường cạnh tranh hiện nay.
Nhìn chung, việc nhượng quyền thương hiệu không chỉ là một phương tiện hiệu quả để mở rộng doanh nghiệp mà còn là một chiến lược chiến thắng trong việc tối ưu hóa giá trị thương hiệu. Từ những cơ hội hợp tác đến những rủi ro pháp lý, nhượng quyền thương hiệu là một quá trình phức tạp, nhưng hiệu quả, đóng góp đáng kể vào sự phồn thịnh và bền vững của môi trường kinh doanh ngày nay.
|
